Poprzednie rozważania na blogu dotyczyły planowanych modyfikacji w ustawie prawu upadłościowe dotyczących konsumentów i jednoosobowych przedsiębiorców, ale ogólnych ich aspektów, kierunku zmian, kontrowersjach wokół nich i usprawnieniach, które mają przyspieszyć proces.
Umknęła mi natomiast jedna istotna kwestia. Mianowicie: jak te zmiany, o ile wejdą w życie w proponowanym kształcie wpłyną na sytuację konkretnego dłużnika. Bo okazuje się, że pomimo liberalnego nurtu zmian dla osób w określonej sytuacji prawnej może się okazać, że złożenie wniosku będzie korzystniejsze w aktualnym stanie prawnym.
Przyjrzyjmy się zatem bliżej treści art. 4914 ustawy prawo upadłościowe.
Treść aktualna:
- Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
- Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku:
1) w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika,
2) ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli uchylono na podstawie przepisu art. 49120,
3) dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości,
4) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli,
– chyba że przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
Treść proponowana:
- uchyla się ust. 1 (kwestia szeroko omówiona w poprzednich wpisach – brak bezwzględnych przesłanek w postaci umyślności lub rażącego niedbalstwa),
- w ust. 2 wprowadza się następujące zmiany:
– wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„ Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli nie wcześniej niż w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku:”
– pkt 3 i 4 otrzymują brzmienie:
„3) wobec dłużnika prawomocnie orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej o którym mowa w art. 373,
4) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli”,
-dodaje się pkt 5 w brzmieniu:
„5) dłużnik został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach art. 300, art. 301 lub art. 302 Kodeksu karnego lub art. 586 Kodeksu spółek handlowych
Biorąc pod uwagę fakt, że znikają bezwzględne przesłanki oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości w postaci umyślności i rażącego niedbalstwa, istnieje ryzyko, że sądy bardziej restrykcyjnie będą podchodzić do wniosków o ogłoszenie upadłości w sytuacjach gdy ustalą którąkolwiek z przesłanek względnych. Obecnie w sytuacji gdy dłużnik dokonał czynności z pokrzywdzeniem wierzycieli, ale zachodzą względy humanitarne postępowanie co do zasady jest kontynuowane. Jakie będzie podejście sądów do mocno ocennych przecież względów słuszności i humanitarnych po nowelizacji?. Z konsultacji międzyresortowych wyłania się negatywne stanowisko sformułowane przez sędziów w zakresie likwidacji powołanych przesłanek, co argumentują oni otwarciem pola do ewentualnych nadużyć. W mojej ocenie osoby, na których ciążą prawomocne orzeczenia o zakazie prowadzenia działalności, wyroki karne dotyczące np. wyprowadzania majątku, wybiórczego zaspokajania wierzycieli będą miały się czego obawiać. Zakładam bowiem, że z uwagi na brak przesłanek bezwzględnych sądy bardziej restrykcyjnie oceniać będą względy słuszności i humanitarne, co może skutkować oddaleniami wniosków, które przed nowelą zostałyby uwzględnione właśnie dzięki tym przesłankom.
Konkludując, czekanie na nowelizację prawa upadłościowego z uwagi na otwarcie wszystkim drogi do oddłużenia może opłacać się większości, ale nie wszystkim, warto bowiem przy tym uwzględnić specyfikę każdego przypadku.
radca prawny
Konrad Forysiak
